جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۲۵ به پژوهشگران توسعه اقتصادی از راه نوآوری اعطا شد

به گزارش ارزیک در تازه‌ترین خبر دنیای اقتصاد نوآوری و صنعت مالی، جایزه نوبل علوم اقتصادی سال ۲۰۲۵ (که رسماً با عنوان «جایزه علوم اقتصادی بانک مرکزی سوئد به یاد آلفرد نوبل» شناخته می‌شود) به سه اقتصاددان برجسته، یعنی جوئل موکیر، فیلیپ آغیون و پیتر هاویت، اعطا شد.

بر اساس اعلام رسمی آکادمی سلطنتی علوم سوئد، این سه پژوهشگر به خاطر «پژوهش‌های تأثیرگذار درباره نقش نوآوری و مفهوم «تخریب خلاق» در رشد پایدار اقتصادی» به شایستگی انتخاب شده‌اند.

در توضیح دلیل این انتخاب آمده است که فناوری و نوآوری زمینه‌ساز ظهور محصولات و روش‌های تولید جدید هستند که به‌تدریج روش‌های قدیمی‌تر را جایگزین می‌کنند. این چرخه مداوم، موتور اصلی رشد اقتصادی و ارتقای سطح زندگی، سلامت و کیفیت رفاه در سراسر جهان است.

جزئیات برندگان و سهم هر یک

جوئل موکیر، استاد دانشگاه Northwestern University، به خاطر تحلیل تاریخی خود از ریشه‌های رشد اقتصادی مبتنی بر فناوری مورد تقدیر قرار گرفت.
فیلیپ آغیون، استاد در Collège de France، INSEAD و London School of Economics and Political Science، و پیتر هاویت، استاد دانشگاه Brown University، نیز به علت توسعه مدل‌های نظری برای توضیح فرآیند تخریب خلاق در اقتصاد مدرن مورد توجه قرار گرفته‌اند.
و درباره میزان جایزه: مجموع مبلغ این جایزه امسال معادل ۱۱ میلیون کرون سوئد (که حدود ۱.۲ میلیون دلار است) تعیین شده است؛ نیمی از این مبلغ به جوئل موکیر اختصاص یافته و نیمه دیگر میان فیلیپ آغیون و پیتر هاویت تقسیم شده است.

پیام نوبل ۲۰۲۵ برای اقتصاد نوآوری

این انتخاب، بیش از آنکه صرفاً یک تشخیص علمی باشد، حامل پیامی مهم برای سیاست‌گذاران اقتصاد، صنعت و نوآوری است: رشد اقتصادی را نباید امری طبیعی و خودبه‌خود قلمداد کرد. یافته‌های برندگان نشان می‌دهد که در بیشتر دوران تاریخ بشر، رکود اقتصادی وضعیت غالب بوده و رشد مستمر تنها از مسیر سازوکارهایی می‌گذرد که از پویایی و نوآوری در اقتصاد حمایت می‌کنند.
بنابراین، فناوری، نوآوری، رقابت و ایجاد فضایی برای تغییر محصولات و روش‌های تولید، ستون‌های اصلی دستیابی به رشد پایدار هستند.

در شرایطی که ایران در مسیر توسعه صنعت مالی، فین‌تک، بانکداری نوین و اقتصاد دانش‌بنیان قرار دارد، این انتخاب جهانی نشان می‌دهد که از مسیر فناوری و نوآوری نمی‌توان چشم پوشید. سیاست‌گذاری‌ صنعتی، ترکیب رقابت و حمایت از نوآوری، و ترغیب محیط‌هایی که مقاوم به تغییر نیستند، از الزامات مهم هستند. همان‌طور که فیلیپ آغیون در مصاحبه خود اشاره کرده، اروپا باید برای حفظ پویایی اقتصادی میان سیاست صنعتی و رقابت تعادل برقرار کند و از تجربه کشورهایی چون ایالات متحده و چین درس بگیرد.
جوئل موکیر نیز بر اهمیت تعامل متقابل دانش علمی و فناوری و نقش جوامع باز در پذیرش تغییر تأکید کرده است.

نتیجه این است که اگر هدف، ارتقای سطح رفاه، رسیدن به یک اقتصاد دانش‌بنیان و بهره‌برداری از ظرفیت‌های فناوری‌های نوین است، مسیری جز تقویت نوآوری در صنعت مالی، نظام بانکی، پرداخت، فین‌تک و زیرساخت‌های دیجیتال باقی نمی‌ماند.

جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۵ بار دیگر توجه جهانی را به نقش حیاتی نوآوری در پیشرفت اقتصادی جلب کرده است. این موضوع برای ایران، که با چالش‌های متعددی در عرصه رشد اقتصادی، فناوری و نوآوری مواجه است، می‌تواند نمادی از ضرورت بازنگری در سیاست‌ها و استراتژی‌ها باشد. از منظر صنعت مالی نیز، اهمیت دادۀ فناوری‌محور، سلامت بازارها، تسهیل فرآیندهای مالی، ایجاد سیستم‌های بانکی انعطاف‌پذیر و حرکت به سمت اقتصاد دیجیتال، بیش از پیش برجسته شده است.